بررسی اثر نوع دام چراکننده بر پوشش گیاهی و خاک با استفاده از روش تجزیه و تحلیل چند متغیره

با توجه به تاثیر نوع دام چراکننده بر تغییرات پوشش گیاهی و خاک و اهمیت و لزوم شناخت روابط بین این عوامل بوم­شناختی در اداره صحیح اکوسیستم های مرتعی، این تحقیق به بررسی تغییرات ترکیب گیاهی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تحت دو رژیم چرایی دام اهلی (گوسفند و بز) و وحشی (آهو) در مراتع دشتی کالمند- بهادران استان یزد پرداخته است. بنابراین پس از تعیین مناطق رویشی، نمونه­برداری از پوشش گیاهی و خاک در هر یک از این مناطق به روش تصادفی سیستماتیک، با استفاده از 10 ترانسکت 100 متری به­طور تصادفی و قرار دادن 3 پلات 2 متر مربعی بر روی هر ترانسکت به صورت سیستماتیک صورت گرفت. تجزیه و تحلیل داده­ها به وسیله نرم افزار CANOCO4 انجام شد. نتایج آنالیز RDA نشان داد که دو تیمار یعنی دام اهلی و حیات وحش محور اول را تحت تأثیر قرار دادند. گونه هایی از قبیل Colchicum kotschyi،Stachys inflata ، Iris songarica، Lolium rigidum، Boissiera squarrosa، Noae mucronata و Astragalus sp. همچنین درصد سنگ و سنگریزه در منطقه چرایی حیات وحش افزایش یافتند. در مقابل گونه­هایی مانند Echinops sp.، Scorzonera sp.،Launea acantodes، Zygophyllum eurypterum، Stipa barbata وPeganum harmala و درصد خاک و لاشبرگ در منطقه دام اهلی حضور بیشتری یافته­اند. گونه غالب Artemisia sieberi و گونه­های­ Lactuca sp. و Cousinia sp. تحت تأثیر چرای دام اهلی و حیات وحش قرار نگرفت. از بین عوامل خاکی بافت و رطوبت و تا حدودی کربن آلی کمتر نسبت به نوع چرا در دو منطقه واکنش نشان داده اند، در حالی که EC، pH، درصد آهک و وزن مخصوص ظاهری در منطقه تحت چرای دام اهلی مقادیر بیشتری را به خود اختصاص دادند. با توجه به تغییرات به­وجود آمده در خاک و پوشش گیاهی منطقه، چرای حیات وحش با اثرات مثبتی همراه بوده است که مدیریت اعمال شده در این بخش می­تواند در بهبود شرایط در منطقه چرای دام اهلی مد نظر قرار گیرد.